Het is een bekend feit, dat de winters in ons land niet meer van dien aard zijn dat we vanaf december tot maart verdwijnen onder ijs en sneeuw. De schaatspret en het koek en zopie gebeuren behoort op natuurijs althans bijna tot de folklore. Maar toch krijg ik altijd weer het elf steden gevoel over mij als de vorst vanuit noord oostelijke regionen ons land beroerd, zou het ijs sterk genoeg worden om op te schaatsen?
Zolang het echter bij beroeren blijft en niet verandert in een ijzige greep van maanden, bestaat de mogelijkheid om onze passie zeilen te beoefenen. De kans om in een heldere frisse lucht over Nederlandse wateren te glijden, vaarwegen waar het zomers heel erg druk kan zijn, vol vliegen en algen bloei veranderen in stillevens waarin je jezelf kunt verliezen. De drukte van grote groepen vogels wel of niet op ijsschotsen, de schijnbare afwezigheid van mede watersporters is van een onaardse schoonheid. Goed nu weer even met beide benen in het koude water. Is een dergelijke vorm van zeilsport nu praktisch haalbaar of gaan de kosten voor de baten uit?
Veel pogingen om onder koudere omstandigheden, zelfs in het voor en najaar, leveren emmers condens op die het verblijf aan boord veronaangenamen. De kleffe kilte die op je afkomt word meestal bestreden met straalkachels en of een warme lucht kachel op diesel. Beide oplossingen vergen stroom, waarbij de dieselbrander redelijk zuinig is met zijn 12 volt van het boordnet. Bij nachtvorst is de hoeveelheid condens nog groter en als er aan rompisolatie in het geheel geen aandacht is besteed dan vries je bijna vast aan de buitenwand tijdens je slaap. Bij het zeilen over het IJsselmeer, met zijn watertemperatuur tussen de 2 en 6 graden geeft het mogelijke buiswater een erg onplezierige douche als de boot een paaltje pikt, de ene boot is hier uiteraard gevoeliger voor dan de andere. Ook is het mogelijk om bij vorst te zeilen, het altijd aanwezige buiswater maakt van je voordek een ijsvloer, de reling is behangen met ijspegels, maar ook de zeilen kunnen ernstig aanvriezen. Wij hebben na kerst 2008 een plaat ijs van ruim 2 centimeter dik onder in de genua gehad van het buiswater. Ondanks de goede kledij die voor een dergelijk avontuur nodig is kunnen koude handen en voeten, maar ook algehele afkoeling het enthousiasme danig temperen. Kom je dan eindelijk in de haven aan, dan is er meestal gaan stroom of warme douche, je moet er vanuit gaan dat je jezelf moet opwarmen.
Verdere ongemakken zijn er ook legio. De steigers waar je aan afmeert zijn glad, is het niet van de vogel derrie dan is het wel van een beetje nachtvorst. Bij onverhoopt te water raken, is het zaak zeer snel weer aanboord te komen, want na 5 minuten weet je niet meer dat je in het water ligt en na nog eens 5 minuten eindigt je reis onherroepelijk!
Voor de boot is het niet bepaald een erg prettig seizoen om in het water te liggen, de meeste tijd ligt ze stil in de box aan de meerlijnen te rukken. Door de gemiddeld hardere wind zie je de zaling vlaggetjes in rap tempo slinken. Onbedekte zeilen verliezen jaren van hun levensduur. Bij osmose gevoelige boten is het zeer onverstandig om te gaan winterzeilen. Kortom in het seizoen waarin andere boten soms hun onderhoud en andere vertroetelende handelingen ondergaan, ligt de boot van de winterzeiler koud, nat en meestal alleen in weer en wind.
Moet de winterzeiler zich dus een Fram of de oude Campina aanschaffen? Nou nee dat is helemaal niet nodig, bij deze vorm van zeilen moet je de boot meer prepareren en je zult jezelf een aantal vragen moeten stellen omtrent je eigen vaargedrag in de winter. Wij passen de lengte van de reis aan de omstandigheden aan, zomaar ergens invriezen is helemaal niet nodig, wij moeten ook nog werken en je zult ingevroren zitten in Oude Zeug. Het volgen van het weer is dus net zo belangrijk als zomers. Het varen door ijs of ijsscholletjes moet eigelijk helemaal worden afgeraden. Bij polyester boten word de gelcoat er afgeschraapt en bij een ijzeren schip kun je het verf systeem afschrijven op de waterlijn, een oplossing voor kleine stukjes door het ijs is een dik stuk canvas doek dat je voor de boeg vastbind, maar helemaal afdoende is dit ook niet. Wij hebben na een aantal winters een lijst van onvolkomenheden opgesteld en deze in één keer aangepast. Het condens probleem hebben wij op de volgende wijze opgelost, we hebben de hele boot leeggehaald en eerst de romp beplakt met twee lagen gesloten cel tempex (jackodur). Deze 2cm dikke platen zijn gemakkelijk te snijden en redelijk buigzaam, de nog aanwezige kieren zijn dicht geschuimd met bouwschuim, beide zijn brandvertragend, volgens de verpakking, zodat je niet in een oogwenk word geroosterd bij een binnenbrandje. De afwerking bestaat uit een zeer dunne laag triplex met een behang van schuimvinyl, dit werd ook weer met montage kit en schroeven aangebracht op de isolatie en de daar tactisch in verzonken steun latten, zodat koude bruggen worden vermeden en dus condens vorming. De zijwanden rondom de ramen waren moeilijker omdat het niet te dik mocht worden. Dit werd opgelost met een zeer hoogwaardige parketvloer isolatie, 6mm dik en opgebouwd uit verschillende lagen, daarover een hoogpolig wollen tapijtje van de door ons gewenste kleur. De isolatie loopt door tot onder de waterlijn. De vloerdelen krijgen 's winters een op maat gesneden tapijt.
De warmte voorziening werd ook uitgebreid, naast de aanwezige webasto luchtverwarming, is er een dieselkachel ingebouwd, waarbij wij als hout stook pyromanen vlammetjes wilden zien. Onze voorpunt met twee slaapplaatsen werd verkleind, jammer voor het bezoek, en de kajuit vergroot zodat in deze nis een mooie ruimte ontstond voor de prominent aanwezige kachel. Deze kachel krijgt zijn diesel uit een boven de wc ingebouwde 15 lt. tank en gebruikt geen stroom. Het verbruik is ongeveer 5 lt. per dag (24uur), de tank kan door middel van een brandstof opvoer pompje worden bijgevuld uit de hoofdtank.
Door de grote verbouwing waarbij het vele hout en de gedateerde schrootjes van het oude interieur werd vervangen door het veel lichtere jackodur, bespaarden wij ruim 150 kg boven de waterlijn aan gewicht, dit is echter teniet gedaan door de uitbreiding van het aantal accu's en meer capaciteit van de dieselvoorraad, maar dit gewicht bevindt zich onder de waterlijn. De laatste aanpassingen tegen de kou waren acrilaat ramen gelijmd in op maat gezaagde multiplex houten lijsten, die het gehele raam met aluminium omlijsting afsluit aan de binnenkant. De dakluiken kregen een gemakkelijk te verwijderen exemplaar voorzetramen.
De stroomvoorziening bestaat uit 3 zonnepanelen, een op de buiskap en twee uitklapbaar aan weerskanten van de reling, in totaal 200 wp, samen met vier 100ah accu's kunnen wij het nu weken volhouden, als extra hebben wij de dynamo op de motor vervangen door een 130ah exemplaar. De tent die aan de buiskap kan worden geritst gebruiken wij lang niet altijd, alleen bij veel regen en sneeuw. Dan loopt het niet zo in en breng je minder vocht naar de kajuit door natte kleding.
Dan kom ik nu op de kardinale vraag, is het de moeite van de investeringen waard? Deze vraag is door ons niet te beantwoorden voor anderen, maar ik ben blij dat ik ons geld in de boot heb gestopt en niet in aandelen of op een IJslandse bank. Zelfs met goede kleding moet je wel tegen de kou kunnen die je soms moet trotseren en het is veel eenzamer dan in de zomer. Ook zou je jezelf af kunnen vragen of je ook in dit jaargetijde je sociale" land"leven kunt belasten. Kun je jezelf in moeilijkere omstandigheden redden en beschik je over vrije tijd. Met dit soort overwegingen kun je tot in het oneindige doorgaan, maar voor ons luidt het antwoord volmondig jazeker, want zeilen is een manier van leven, zomer en winter.
