Dit vaarwater dat zich tussen Nederland en Duitsland een weg naar de Noordzee baant wordt eigelijk nooit opgenoemd als het om mooie vaarroute's gaat. Desalniettemin is het de moeite van een vakantie waard, dit vergeten gebied herbergt in werkelijkheid veel moois en mogelijkheden, tevens kan men hier spannende zeiltochten ondernemen.

De rivier monding en rivier zelf zijn met een zeilboot tot Papenburg Duitsland te bevaren.

Hierbij is echter wel kennis van de getijden een vereiste, want zeilen tegen een stroom die kan oplopen tot wel 3,5 knoop is geen pretje, ook is de rivier vanaf Emden meestal te smal om te kruizen tegen de wind. Overigens vervoert de Eems onnoemelijke hoeveelheden slib die het water bruin kleuren, voortdurend is men dan ook met een enorm zandzuigschip de vaargeul aan het uitbaggeren. Deze boot, die aan zijn lichten te herkennen is valt ook op door zijn grillig vaarpatroon. De Eems is een hoofdvaarweg die redelijk druk bevaren wordt, immers de industrie van Delfzijl, Eemshaven, Emden, Leer en Papenburg heeft inkomende zeevaart, bovendien is de Eems een hoofdverbinding tussen Nederland en Duitsland wat betreft de binnenscheepvaart, tegenwoordig ook geen kleine jongens meer. Het Eems vaarreglement zegt dan ook dat deze schepen in de vaargeul ten alle tijde voorrang hebben op kleine vaart en kruisende vaart, maar dat geld in wezen overal op het water. Voor het varen op Duits binnenwater (vanaf Emden) is een vaarbewijs verplicht ook voor kleinere boten. Een goede kaart is onontbeerlijk bij het spelevaren in dit gebied, waar door het slib en de waterstroom de situaties snel kunnen wijzigen, zeker na extreem hoog water als gevolg van een noordwester storm. Zonder kaart is het aan te bevelen om net buiten of binnen de betonde waterwegen je weg te zoeken daarbij goed stuurboord houdend en de scheepvaart niet te hinderen. Het zou zonde zijn om je vakantie geld te spenderen aan het Nederlands of Duits justitieel incasso bureau, want beide zijn prominent aanwezig en niet alleen op mooie dagen. Het aanlopen van de Eems is praktisch onder alle omstandigheden te doen, waarbij echter wel moet worden vermeld dat vooral de noord en noordwester stormen een aantal complicaties kunnen geven in de vorm van zeer ruige zeeën met mogelijk wat brekers in de invaart achter het Borkumer rif, de invaart is echter breed genoeg om hier op in te spelen. De grote scheepvaart route van de Westereems begint bij 53.37.02 NB en 06.22.00 OL, iets ten noordoosten van de oostpunt van Schiermonnikoog. De oude ingang het Hubertgat is bijna dichtgeslibd en is alleen bij mooi weer en gunstig tij nog een optie. De eerste 5 mijl gaat men pal oost, waarna men zuidoost moet gaan voorliggen, na 3 mijl in deze richting (127 graden) kom je aan bij de invaart van de schutzhafen van Borkum op de coördinaten 53.33.130 NB en 06.42.470 OL. Na een mijl in oostelijke richting komt men vervolgens bij de havens. ( zie Borkum). Vervolgt men de betonning in zuidoostelijke richting dan krijgen we aan stuurboord naast de geul Meeuwensteert, dit is een grote ondiepte die hier en daar zelfs droog komt te liggen bij laag water, dit gebied is ruim 3 mijl lang. Aan bakboord zie je Randzel, een grote wadplaat die bij laag water tot 2 meter droog valt. Weer 3 mijl verder is er aan stuurboord kant de ingang van de Eemshaven, het nieuwe industriegebied. Deze haven is normaal gesproken niet toegankelijk voor ons dan alleen in noodsituatie's. Hierbij moet je toestemming vragen via de marifoon. ( kan 1, Eemshaven radar of kan 66, de havendienst) Indien we de vaargeul volgen komen we aan bakboord weer een 3 mijl lange zandplaat tegen, de Doekegat plaat. In bepaalde situatie's staat hier bij het naar binnen varen van de eigelijke Eems vaak vreemde korte golven, dit is te wijten aan de stromingen langs de Groninger en Oost Friese waddenkust en de in en uitgaande stroom van de Eems die hier samenkomen en soms voor een ruige situatie zorgt. Vaak ook is de wind hier sterker, terwijl hij verderop soms geheel wegvalt door de invloed van twee landmassa's aan beide zijden. Bij hardere wind en tegenstroom kan hier een zware zeegang staan, want de golven uit de Noordzee hebben ook hier nog invloed. Maar als wij de Eemscentrale achter ons hebben is het ergste voorbij en is het nog ongeveer 8 mijl zeilen tot de ingang van het Delfzijl havenkanaal aan stuurboord. Het verdient aanbeveling om al voor de invaart uit te luisteren op kanaal 3 van Radar Delfzijl, omdat je zo op de hoogte bent van alle grote scheepvaart bewegingen die jou koers zouden kunnen kruisen. (zie Delfzijl). Als we de Eems verder stroomopwaarts volgen, kunnen we stuurboord uit naar Termunterzijl, dat afhankelijk van de diepgang, niet bij laag water aan te varen is. Verder strekt zich de Dollard uit aan stuurboord, een groot stuk overspoelt land dat sinds het jaar 1180 een serie stormvloeden te verwerken kreeg met als klap op de vuurpijl de supervloed van 1413. Hierbij dreven grote schollen veen met bomen en dorpen er op met de ebstroom mee naar zee en vielen uit elkaar, in totaal zijn er tijdens die stormvloed 34 dorpen verwoest. Na 1545 begon men dit gebied te bedijken, maar dat kon niet voorkomen dat tijdens de Allerheiligen vloed in 1570 weer een stukje verdween en duizenden slachtoffers maakte. Wij kunnen dit natuurgebied nu bezeilen tot aan Nieuw Statenzijl. Bij het volgen van de Eems komen we steeds verder oostwaarts, en hijsen we de Duitse gastenvlag in het want. Op hun gebied hebben onze oosterburen de Eems afgeschermd van de Dollard om zo de vaarweg op diepte te houden. Deze Geise Leitedam is voorzien van echte kribben, die heel erg hard zijn, gelukkig staat de kop van iedere krib aangegeven met een noord kardinaal. 5 mijl na de haven ingang van Delfzijl begint het industrie gebied van Emden, wat te herkennen is aan veel windmolens en een terminal vol met beplakte nieuwe volkswagens, die wachten op verscheping naar de rest van de wereld. De onoverzichtelijke haven ingang, die haaks op de Eems staat moet goed worden opengevaren alvorens hem binnen te gaan, let wel nog even op de forse stroom die je behoorlijk kan verzetten. (zie Emden). Maar wij varen weer door en komen tot aan het pas aangelegde sperrwerk bij Gandersum twee kleine haventjes tegen.Ditzum aan stuurboord en Petkum aan bakboord, het aandoen van deze twee gemutliche haventjes is mogelijk maar met een diepstekende kiel is het niet echt geweldig, je zakt er op de meeste ligplaatsen totaal in de blubber. Wij varen met een stalen v/d Stadt met 1.40 diepgang en hebben geen centje pijn. Na Gandersum buigt de Eems naar het zuiden en krijgen we achtereenvolgens Jemgum haven en in een zijarm Bingum haven. Even voorbij Bingum ligt de Jan Berghaus brug (kan 15) die je door moet, waarna je bakboord uit de Leda, een zijrivier van de Eems, op kunt varen om na een halve mijl aan de wachtponton te kunnen aanleggen. (zie Leer) De bediening van de sluizen en bruggen gaan voor ons op een schijnbaar inefficiënte manier, er kunnen wachttijden voorkomen ook al is er ogenschijnlijk niets aan de hand. Wij zijn wat dat betreft in Nederland redelijk verwent. Het wil veel helpen als je oproept dan krijg je stipt te horen wanneer de opening of schutting plaats vindt. Land's wijs is land's eer en het is naar mijn mening zeker de moeite waard. Als we de Leda voorbij varen dan kunnen we nog naar Weener en Papenburg, maar dan is de koek voor zeilboten op. Er bestaan verschillende manieren om op de Eems te geraken, de beschreven manier gaat via de zee route. Vanuit Cuxhaven is het mogelijk om via de Oostereems aan de oostkant van Borkum langs de Eems op te varen je komt dan uit achter de Doekegat plaat. Dit is echter alleen bij gunstig weer en precies het goede tij mogelijk. Met een diepgang vanaf 1.70 kan het moeilijk worden. De laatste twee mogelijk heden zijn de staande mast route door Friesland en Groningen, en de platte mast route vanaf brunsbuttel door geheel Oost-Friesland heen, het schijn wel een mooie route te zijn, maar ja de mast platgooien doe je niet zo gauw.